Venus Express – wysoko nad chmurami
Sonda Venus Express Europejskiej Agencji Kosmicznej weszła na nową orbitę Wenus po wykonaniu śmiałego, eksperymentalnego manewru hamowania aerodynamicznego. Teraz, jeszcze przez co najmniej kilka miesięcy, będzie kontynuować obserwacje tej fascynującej planety.
Orbita Venus Express została podniesiona po miesiącu hamowania aerodynamicznego, gdzie, podczas każdego okrążenia planety, sonda na kilka minut dotykała atmosfery na wysokości średnio 131 – 135 kilometrów.
Wcześniej w trakcie prowadzenia rutynowych operacji sonda Venus Express poruszała się po eliptycznej orbicie, w czasie 24 godzin przemieszczając się z wysokości 66 000 km nad biegunem południowym do ok. 250 km nad biegunem północnym, tuż nad górnymi warstwami atmosfery.
Jednak po ośmiu latach misji i przy wyczerpujących się zapasach paliwa zespół Venus Express rozpoczął śmiałą kampanię hamowania aerodynamicznego, zanurzając sondę coraz niżej w atmosferze podczas najbliższych podejść do planety.
Eksperyment pozwolił na bezpośrednie zbadanie wcześniej nieznanych rejonów atmosfery, dostarczając również informacji na temat zachowania sondy w momencie przelotu z dużą prędkością przez rzadkie, górne warstwy atmosfery.
Hamowanie aerodynamiczne może być wykorzystane do redukcji prędkości statku kosmicznego zbliżającego się do planety lub księżyca z atmosferą, pozwala na przechwycenie pojazdu na orbicie i zmienia jego orbitę eliptyczną na bardziej kołową. Przekłada się to na mniejszą ilość potrzebnego paliwa i przynosi inne korzyści. Technika ta będzie wykorzystywana w przyszłych misjach i eksperymenty Venus Express pomogą w ich zaprojektowaniu.
”Zebraliśmy cenne dane na temat atmosfery Wenus w rejonie trudnym do zbadania innymi sposobami” – powiedział Håkan Svedhem, główny naukowiec projektu Venus Express.
”Wyniki wskazują, że atmosfera wydaje się bardziej zróżnicowana niż wcześniej przewidywano dla tych wysokości, ale do należytego wyjaśnienia przyczyn tych wariacji będą potrzebne dalsze analizy”.
Na wysokości pomiędzy 165 i 130 km gęstość atmosfery wzrasta około tysiąckrotnie, co oznacza, że siły i oddziaływania napotykane przez Venus Express są znacznie większe niż w czasie normalnych operacji.
Sonda doświadcza także ekstremalnych cykli ogrzewania, z temperaturami wzrastającymi o ponad 100 stopni Celsjusza w czasie kilku trwających po 100 sekund przejść przez atmosferę.
Dodatkowo opór atmosfery na tych niskich wysokościach jest na tyle silny, że okres obiegu sondy został zredukowany o ponad godzinę.
”Statek kosmiczny okazał się być bardzo odporny i wygląda na to, że nie doszło do istotnego uszkodzenia żadnego z jego elementów, ale potrzebujemy jeszcze szczegółowej analizy ” – mówi Joerg Fischer, inżynier operacyjny Venus Express.
Pod koniec kampanii 15 odpaleń silnika podniosło wysokość sondy, zapobiegając jej wejściu w atmosferę. Ostatnie z nich zostało wykonane w czwartkowy wieczór i umieściło Venus Express na nowej orbicie o wysokości 460 km w punkcie najbardziej zbliżonym i 63 000 km w punkcie najbardziej oddalonym od planety. Okres obiegu zajmuje teraz 22 godziny i 24 minuty.
”Podczas 15 manewrów każdy z silników oddał ponad 8000 impulsów i spalił łącznie około 5,2 kg paliwa, aby podnieść statkek kosmiczny na wyższą trajektorię” – dodaje Joerg.
Obecna orbita będzie się powoli obniżać pod wpływem grawitacji, jednak dalsze manewry jej podnoszenia mogą być niemożliwe, ponieważ w sondzie pozostało jedynie kilka kilogramów paliwa. Jeśli żadne korekty nie zostaną wykonane, Venus Express najprawdopodobniej wejdzie ponownie w atmosferę w grudniu, tym razem na dobre, kończąc misję.
Po przetrwaniu eksperymentu hamowana aerodynamicznego oraz ostatnich manewrów podnoszenia orbity, wszystkie eksperymenty naukowe zostaną wznowione, co umożliwi kontynuację drobiazgowego badania Wenus jeszcze przez co najmniej kilka miesięcy.
”Jesteśmy zadowoleni z sukcesu eksperymentalnego hamowania aerodynamicznego i zamierzamy przeanalizować szczegóły w ciągu najbliższych miesięcy” – mówi Patrick Martin, menadżer misji.
”Tymczasem cieszymy się widokiem z naszej nowej orbity wokół Wenus i planujemy dalsze poszerzanie badań naukowych tej ekscytującej misji”.
Dla wydawców:
Podsumowanie zostanie opublikowane po zakończeniu misji. Wszelkie wewnętrzne raporty będą dostępne na blogu Rocket Science oraz na Twitterze: @esaoperations
Najważniejsze naukowe wiadomości dostępne są tutaj:
Shape-shifting polar vortices
Recent volcanism?
Spinning Venus is slowing down
Super-rotation is speeding up
Snow on Venus?
Ozone layer
Water loss
A magnetic surprise
Więcej informacji:
Markus Bauer
ESA Science and Robotic Exploration Communication Officer
Rzecznik ESA ds. nauki i eksploracji bezzałogowej
Tel: +31 71 565 6799
Mob: +31 61 594 3 954
Email: markus.bauer@esa.int
Håkan Svedhem
ESA Venus Express project scientist
Główny naukowiec projektu Venus Express
Email: hakan.svedhem@esa.int
Joerg Fischer
ESA Venus Express operations engineer.
Inżynier operacyjny sondy Venus Express
Email: joerg.fischer@esa.int
Adam Williams
ESA Venus Express operations manager
Menadżer operacyjny sondy Venus Express
Email: adam.williams@esa.int
Patrick Martin
ESA Venus Express mission manager
Menadżer misji Venus Express
Email: pmartin@sciops.esa.int
