Satelita Sentinel obserwuje narodziny gigantycznej góry lodowej
W ciągu ostatnich miesięcy wzdłuż lodowca szelfowego Larsen C na Antarktydzie wydłużała się głęboka szczelina i duży fragment lodu powoli się odrywał. Obecnie fragment lodu dwa razy większy od Luksemburga oddzielił się, tworząc rekordowo wielką górę lodową i na zawsze zmieniając kontur Półwyspu Antarktycznego. Cały proces obserwował satelita Copernicus Sentinel-1.
Pęknięcie zaobserwowano po raz pierwszy lata temu. Zdawało się ono względnie stabilne, aż do stycznia 2016, gdy zaczęło się wydłużać.
Tylko w styczniu 2017 rozszerzyło się ono o 20 km, osiągając łączną długość 175 km.
Po kilku spokojnych tygodniach pęknięcie ponownie wydłużyło się o 16 km w końcu maja, a następnie pod koniec czerwca.
Co ważniejsze wraz z rozszerzaniem się pęknięcia pojawiły się nowe szczeliny biegnące w kierunku granicy szelfu, choć przedtem szły one równolegle do Morza Weddella.
Te kilka kilometrów między końcem szczeliny i oceanem przypieczętowały los szelfu na początku lipca.
Uczeni z Projektu MIDAS, konsorcjum badawczego kierowanego przez Uniwersytet Swansea w Wielkiej Brytanii, wykorzystywali radarowe obrazy z satelity Copernicus Sentinel-1, aby bacznie obserwować dynamicznie zmieniającą się sytuację.
Ponieważ na Antarktydzie trwa obecnie noc polarna, obrazowanie radarowe jest konieczne do zdalnego pozyskania informacji niezależnie od panującej ciemności i złej pogody.
„Najnowsze postępy w rozwoju systemów satelitarnych takich jak Sentinel-1 pozwalają nam na znacznie lepsze monitorowanie takich wydarzeń”, powiedział Adrian Luckman, kierownik projektu MIDAS.
„Zastosowaliśmy informacje z wyposażonej w radarowy wysokościomierz misji ESA Cryosat, aby wykonać pomiary wysokości powierzchni oraz grubości lodu. Okazało się, że pęknięcie miało dziesiątki metrów głębokości”, dodaje Noel Gourmelen z Uniwersytetu w Edynburgu
Zgodnie z przewidywaniami fragment Larsen C o powierzchni około 6000 kilometrów kwadratowych w końcu odłamał się w ramach naturalnego cyklu określanego mianem cielenia się lodowca. Gigantyczna góra lodowa waży więcej niż milion milionów ton i zawiera podobną ilość wody co Jezioro Ontario w Ameryce Północnej.
„Oczekiwaliśmy tego od miesięcy, jednak szybkość końcowego odłamywania się nieco nas zaskoczyła. Dalej będziemy obserwować los tej wielkiej góry lodowej i wpływ ocielenia się na szelf Larsen C”, dodaje profesor Luckman.
Przyszłość tej góry lodowej jest trudna do przewidzenia. Możliwe, że pozostanie w okolicy przez następne dekady, jednak jeżeli dalej będzie się rozpadać, jej fragmenty popłyną na północ ku cieplejszym wodom. Ponieważ szelf lodowy już pływał w morzu, ta gigantyczna góra lodowa nie wpłynie na wzrost poziomu oceanów.
Wraz z ocieleniem się góry lodowej miejscowy szelf lodowy zmniejszył się o około 10%.
Utrata tak dużego fragmentu jest interesująca, ponieważ szelfy lodowe wzdłuż półwyspu pełnią ważną rolę w „podpieraniu” lodowców, które płyną w kierunku morza, i tym samym spowalniają ich przepływ.
Wcześniejsze wydarzenia na leżących bardziej na północy szelfach Larsen A oraz B, zaobserwowane przez satelity ESA ERS oraz Envisat, pokazują, że gdy tracone są wielkie fragmenty szelfu lodowego, przepływ leżących za nimi lodowców może przyśpieszać oraz wpłynąć na wzrost poziomu mórz.
Dzięki europejskiemu programowi monitoring środowiska Copernicus, satelity Sentinel dostarczają istotnych informacji dotyczących wydarzeń na naszej planecie. Jest to szczególnie ważne w przypadku obserwacji odległych i niedostępnych regionów takich jak bieguny.
„Satelity Sentinel wraz z misjami naukowymi takimi jak CryoSat są niezbędne dla obserwacji zmian w powierzchni lodu następujących w skutek zmian klimatycznych”, powiedział Mark Drinkwater z ESA.
Szczególnie ważna jest dostępność całorocznych danych obserwacyjnych zbieranych w mikrofalach, dostarczają one kluczowych informacji potrzebnych do zrozumienia mechanizmów pęknięć oraz dynamicznych zmian w integralności szelfów lodowych.
