Zwycięzcy finału konkursu European CanSat 2015

CanSaty to małe „satelity” zawierające wszystkie podstawowe elementy prawdziwego sztucznego satelity, tj. układ zasilania, system łączności i czujniki pomiarowe. Całość mieści się w puszcze po napoju o pojemności 330 ml. Nie są wynoszone w kosmos a jedynie uwalniane z rakiety lub balonu na wysokości około 1 kilometra. Opadając muszą wypełnić założoną misję i bezpiecznie wylądować, np. na spadochronie.

Wydarzenie odbyło się w palącym portugalskim słońcu na terenie aeroklubu Torres Vedras. Zebrani zostali powitani przez przedstawicieli ESA, agencji Ciencia Vica, władz i przedstawicieli Portugalii, w tym prof. José Carlosa Caldeirę – prezesa portugalskiej Narodowej Agencji Innowacyjności (Agência Nacional de Inovação) i szefa portugalskiego przedstawicielstwa w ESA. Zapewnili oni uczestników o tym, jak ważny jest ich udział w tym konkursie, dającym im możliwość wglądu w przebieg misji kosmicznych. Ich zdaniem, sektor kosmiczny, będzie wkrótce ponownie ich potrzebował, ale już na poziomie zawodowym. Jako Równakie programy jak CanSat skutecznie zachęcają studentów do realizacji wybranej ścieżki kariery.

Pierwszym zadaniem drużyn była 5-minutowa prezentacja projektów międzynarodowemu jury ekspertów. Było to trudne, ale z pedagogicznego punktu widzenia konieczne zadanie: prezentacja i odpowiadanie na pytania w języku obcym, angielskim, nie jest proste. Dla uczniów będzie to jednak niezbędna umiejętność, gdy za kilka lat będą starali się o pracę.

Satelity uczestników także zostały poddane testom. Obowiązkowy zrzut na spadochronie został przeprowadzony z samolotu Cessna z wysokości 150 metrów. Test miał sprawdzić poprawność rozkładania się spadochronu i prędkość opadania. Niektóre drużyny na tym etapie miały opóźnienia, gdyż ich statkom przydarzały się usterki, np. splątane linki spadochronów powodowały uderzenie CanSata o Ziemię. Drużyny musiały przez noc naprawić uszkodzone części i układy elektroniczne przed kolejnym startem rano. Takie pilne naprawy również są częścią prawdziwych misji kosmicznych

Kolejnym testem było wystrzelenie statków za pomocą pięciobrzechwowej rakiety na nadchloran amonu. CanSaty były wystrzeliwane po 4. W 10 sekund osiągały wysokość 1000 metrów. Prędkość maksymalna 500 km/h i przeciążenie rzędu 20G powodowały, że niektóre satelity stawały się bezużyteczne już w czasie startu lub w fazie lądowania. Z tego powodu prawdziwe satelity poddawane są rygorystycznym testom akustycznym i wibracyjnym.

Te satelity, które przetrwały start, przesłały wartościowe dane do swoich stacji naziemnych. Drużyny zbudowały różne systemy odbiorcze. Niektóre pozwalały na transmitowanie danych przez Internet, co umożliwiało śledzenie przebiegu wydarzeń rówieśnikom w szkole.

Po zakończeniu kampanii startowej uczestników czekały długie godziny analizowania zebranych danych. Wszystkie dane i wyniki misji musiały bowiem zostać kolejnego dnia przedstawione jury i konkurentom.

Drużyny, jedna po drugiej, konfrontowały swoje projekty i ich założenia z zebranymi danymi. Niezależnie od sukcesu czy porażki wszystkie zespoły przekonały się, że wystrzelenie satelity i odebranie wartościowych danych przez stację naziemną to niezwykle trudne zadanie.

Sędziowie obradowali przez 2 godziny. Zwycięzców wyłoniono na podstawie kryteriów takich, jak: osiągnięcia technologiczne, pomysłowość, sposób dokumentowania i prezentowania oraz ogólne nastawienie do pracy w trakcie konkursu.

Wyniki konkursu European CanSat 2015:

Kategoria „Zaawansowani”:

1. miejsce: drużyna Impulse z St Paul’s School z Londynu; zbudowali CanSat do pomiaru wilgotności atmosfery i łazik, który miał przemierzać krótkie dystanse po ziemi.

2. miejsce: spaceclub_berlin ze szkoły FEZ w Berlinie; zmierzyli położenie CanSata, pole magnetyczne i poziom zapylenia atmosfery, a także wykonali zdjęcia w trakcie lotu.

3. miejsce: SG Can Science 2015 z Silkeborg Gymansium z Danii; podjęli próbę nawiązania dwukierunkowej łączności między CanSatem i stacją naziemną oraz zebrania różnych danych w trakcie lotu.

Kategoria „Początkujący”:

1. miejsce: AlpSat z austriackiego BG/BRG Stainach; zmierzyli położenie i wysokość za pomocą GPS, a także różnymi metodami zmierzyli przyspieszenie i położenie przestrzenne CanSata. Wykonali też zdjęcia Ziemi.

2. miejsce: TechSwarm z V Liceum Ogólnokształcącego im. Augusta Witkowskiego z Krakowa; zmierzyli pole magnetyczne i warunki środowiskowe, wykonali zdjęcie panoramiczne aparatem obrotowym, planowali również miękko wylądować za pomocą 4 rozkładanych wsporników.

3. miejsce: drużyna Sky Shepherd z Istituto Adone Zoli z włoskiego Atri; wykryli i zmierzyli zmiany nasłonecznienia i zanieczyszczenia powietrza, zbadali też autorski system lądowania.

Zespół Edukacyjny ESA pragnie podziękować prof. José Carlosowi Caldeirze (prezes Agência Nacional de Inovação i przewodniczący portugalskiej delegacji w ESA), inż. Laurze Rodrigues (przewodnicząca ds. edukacji rady miejskiej Torres Vedras), inż. Tiago Sepulvedzie (dyrektor ds. systemów kosmicznych i aeronautycznych firmy EDISOFT i wiceprezes ProEspaco), gen. Pelágio Castelo-Branco (prezes Aeroclube de Torres Vedras), Anie Noronha (dyrektor wykonawczy Ciencia Viva), Catii Cardoso (ESERO-PT), komandorowi Joao Francisco (TAP Portugal) i wszystkim pracownikom Aerospaco Aeroclub de Torres Vedras, dzięki którym mogło odbyć się to wydarzenie.

Specjalne podziękowania należą się również członkom jury European CanSat 2015: prof. Manuelowi Paivie (ULB) i inż. Ricardo Conde (EDISOFT), którzy wspierali Zespół Edukacyjny ESA, oraz oczywiście wszystkim drużynom biorącym udział w finałach.