Gasleidingen controleren vanuit de ruimte
In Nederland ligt meer dan 10.000 kilometer aan gaspijpleidingen onder de grond. Een groot deel van die leidingen transporteert gas over grotere afstanden van A naar B. Het controleren van de integriteit van die leidingen is een bijna onmogelijk karwei. Syntethic aperture radar (SAR) kan daarbij helpen.
'De grootste bron van lekkages bij gaspijpleidingen zijn de zogenaamde third parties. Dat zijn partijen die in de grond graven en daarmee een leiding kunnen beschadigen', weet Jan Ridder, managing director bij Orbital Eye BV. Daar werkt hij aan Pipeline Integrity Management from Space (PIMS), een project waarbij satellieten ingezet worden om het toezicht op gaspijpleidingen te verbeteren. Hij spreekt erover op de volgende editie van Woensdagmorgen.nl.
Data van Sentinel-satellieten
'Gaspijpleidingen liggen altijd op het land van iemand anders', verduidelijkt Ridder. 'Maar de bedrijven die ze opereren zijn degene die verantwoordelijk zijn voor de integriteit van die leidingen. Om erop toe te zien dat de leidingen niet per ongeluk beschadigd raken bij graafwerkzaamheden worden ze iedere drie weken per helikopter gecheckt. Maar binnen die periode kan een aannemer gemakkelijk een gat graven en weer dicht gooien. Zonder dat de uitbater van de leidingen dat ziet.'
Met PIMS wordt die controletijd drastisch verkort, volgens Ridder. Het softwaresysteem moet gebruik gaan maken van gegevens van de Europese Sentinel-satellieten. De reeks satellieten -waarvan de eerste in het voorjaar van 2014 gelanceerd wordt- brengt de aarde in kaart met behulp van syntethic aperture radar (SAR). Dat radarsysteem kijkt niet alleen door wolken heen, maar brengt het oppervlak van de aarde ook nog eens bijzonder nauwkeurig in kaart.
Betere controle
De gegevens die de Sentinel-satellieten verzamelen kunnen gratis gebruikt worden door bedrijven en instellingen. Orbital Eye wil de gegevens analyseren voor de grote, landelijke gaspijpexploitanten, waaronder die in Nederland. 'Als de satelliet overvliegt kijken wij met onze software welke objecten waar staan. Als er bij een volgende passage iets veranderd is, dan zien wij dat en kunnen we dat doorgeven aan onze klant.'
Onder objecten verstaat Ridder zaken als graafmachines, maar ook huizen. En hoewel het onmogelijk is om alle pijpleidingen continu in de gaten te houden, vliegt de eerste Sentinel-satelliet ongeveer iedere zes dagen over hetzelfde punt. Zodra de tweede gelanceerd is, worden er iedere 3,4 dagen nieuwe beelden gemaakt. 'Dat verbetert het controlesysteem aanzienlijk.'
Samen sterker
Hoewel het eens in de paar dagen overvliegen van de Sentinel-satellieten de mogelijkheid op integriteitsschendingen drastisch verkleind, is het systeem nog niet waterdicht. Om die reden wil Ridder zijn software ook koppelen met de cijfers van het Kabels en Leidingen Informatie Centrum (KLIC).
'Alles wat er in Nederland onder de grond zit, zoals kabels, pijpen en leidingen, is in kaart gebracht. Wanneer een bedrijf wil gaan graven, wordt hun verzoek getoetst aan die gegevens. Staat er ergens bij aangegeven dat er niet met machines gegraven mag worden omdat er leidingen liggen, dan moet de gravende partij bijvoorbeeld de schop pakken', verduidelijkt Ridder, die naast KLIC ook samenwerking zoekt met het SAR-project Hansje Brinker, dat grondverzakkingen in kaart wil gaan brengen. 'Als we onze software met die gegevens koppelen, dan kunnen we de controle nog veel verder verbeteren.'
Woensdagmorgen.nl
Naast Ridder zal ook Pieter van Duijn van de SSBV Aerospace & Technology Group aantreden bij de volgende editie van Woensdagmorgen.nl. De veertiende editie van Woensdagmorgen.nl vindt plaats op woensdag 4 december en duurt van 8.30 tot 11.00 uur. De deuren gaan open om 8.00 uur. Meer informatie: www.woensdagmorgen.nl.
