ESA title
Een Perseïde-vuurbol gefotografeerd in 1997
Agency

In de nacht van 12 op 13 augustus vindt het jaarlijkse maximum plaats van de bekende meteorenzwerm de Perseïden

11/08/2003 14129 views 8 likes
ESA / Space in Member States / The Netherlands

De Perseïden vormen de bekendste meteorenzwerm. Ze zijn genoemd naar het sterrenbeeld Perseus vanwaar de meteoren lijken te komen. De Perseïden zijn afkomstig van stofdeeltjes van de komeet Swift-Tuttle (1862- III). Deze stofdeeltjes schieten met grote snelheid de atmosfeer in, waar ze op zo’n 80 tot 110 km hoogte verbranden.

Hoeveel Perseïden er te zien zijn varieert. In het begin van de 19de eeuw waren er 37 tot 215 stuks per uur waar te nemen. Daarna schommelde hun aantal redelijk constant rond de 50. In 1910 en 1911 waren er bijna geen meteoren te zien en rond 1992 waren de aantallen weer flink hoger. Dit laatste hing samen met de terugkeer van de komeet

De noordoostelijke hemel om 4 uur ‘s ochtends. De meteoren vluchten weg uit het met rood weergegeven vluchtpunt in het sterrenbeeld Perseus
De noordoostelijke hemel om 4 uur ‘s ochtends. De meteoren vluchten weg uit het met rood weergegeven vluchtpunt in het sterrenbeeld Perseus

De meteoren laten prachtige lichtende sporen na aan de hemel. Het sterrenbeeld Perseus komt wel pas na 23.00 uur hoog genoeg boven de noordoostelijke horizon om waarnemingen te kunnen beginnen. Tegen het ochtendgloren zijn doorgaans de meeste meteoren te zien. Helaas is het ook Volle Maan, zodat de zwakste meteoren niet te zien zullen zijn. De Perseïden zijn echter actief tussen 17 juli en 24 augustus, zodat daags later, als het maanlicht is afgenomen, ook nog meteoren kunnen worden gezien.

Wat zijn meteoren?

Iedereen heeft weleens een meteoor gezien: een snel oplichtend spoor langs de hemel, dat maar een fractie van een seconde zichtbaar is. In de volksmond heet het verschijnsel ook wel een vallende ster. Uit onderzoek is gebleken dat het geen echte sterren betreft, maar kleine gruisdeeltjes die met hoge snelheden (gemiddeld 50 kilometer per seconde) de dampkring binnendringen en daar verbranden.

Door de hoge snelheid en de wrijving van de lucht ontstaat een grote hitte die de omringende lucht en de verdampende meteoroïde ioniseert. Door dit ionistatieproces zien we langs de baan van de binnendringende meteoroïde een smalle lichtende kolom, die slechts even zichtbaar is. We zien dus niet het deeltje zelf.

De hemel afspeurend naar meteoren
De hemel afspeurend naar meteoren

Het snel oplichtende schijnsel wordt een meteoor genoemd. Het deeltje zelf noemt men een meteoroïde. Deze meteoroïden zijn veelal erg klein, gewoonlijk enkele millimeters tot enkele centimeters in doorsnede. Een deeltje van 12 gram en een doorsnede van een centimeter kan een meteoor met een helderheid van magnitude -4 veroorzaken, ongeveer zo helder als de planeet Venus. Betreft het nog helderder meteoren, dan spreekt men van vuurbollen. Erg grote en compacte deeltjes hoeven niet geheel te verbranden in de atmosfeer. Er kan dan een restant in de vorm van een meteoriet op aarde neerkomen. Veelal is de wrijvingsweerstand van de dampkring te groot en spat het deeltje nog boven de grond uit elkaar. We spreken dan van een exploderende vuurbol of bolide.

Related Links