Vega's return to flight bewijst nieuwe 'rideshare' service

Vega’s return to flight van vandaag bewijst nieuwe dienstmogelijkheden voor lanceringen op een door ESA ontwikkeld lanceervoertuig, terwijl de continuïteit van de gegarandeerde en onafhankelijke toegang van Europa tot de ruimte wordt bewaard. 

Deze vlucht markeert de snelle en efficiënte voltooiing van de corrigerende maatregelen en acties die de sector samen met ESA, die de leiding heeft als de Vega Launch System Qualification Authority, heeft uitgevoerd naar aanleiding van de aanbevelingen van de Independent Inquiry Commission op 10 juli 2019 die de mislukking van Vega-vlucht VV15 heeft geanalyseerd.

“Het is back to business bij Europa’s ruimtebasis en we zijn er trots op dat Vega’s return to flight een nieuwe gerichte lanceerdienst levert. Europa’s eerste Small Spacecraft Mission Service opent de deur voor routinematige betaalbare toegang tot de ruimte voor kleine satellieten – een nieuwe aanpak waaruit blijkt dat we inspelen op nieuwe marktbehoeften,” merkt Daniel Neuenschwander op, ESA-directeur voor Ruimtetransport.

Dit is een ‘proof-of-concept’-vlucht die door Arianespace wordt uitgevoerd in het kader van ESA’s initiatief ‘Light satellites, Low cost, Launch opportunities (LLL)’, waartoe de ESA-Raad op ministerieel niveau in 2016 heef besloten om de weg vrij te maken voor routinediensten voor lichte satellieten met de Europese draagraketten Vega/Vega-C en Ariane 6.

De SSMS-dispenser is een modulaire lichtgewicht koolstofvezelstructuur die is ontworpen om meerdere lichte ladingen naar de ruimte te transporteren en kan zeer dicht bij de lancering worden geconfigureerd om een reeks verschillende hoeveelheden en afmetingen van satellieten te vervoeren. Dit betekent dat Vega betaalbare en handige lanceermogelijkheden kan bieden voor kleine satellieten, zonder de beperkingen van het reizen als secundaire lading met veel grotere satellieten. Na de inzet van de satellieten zal de dispenser deorbiteren om te voorkomen dat er ruimtepuin ontstaat.

“Deze lancering toont aan dat ESA in staat is innovatie te gebruiken om de kosten te verlagen, flexibeler en wendbaarder te worden en stappen te zetten in de richting van commercialisering,” aldus ESA’s directeur-generaal Jan Wörner, en voegt toe “Dit verbeterde vermogen om toegang te krijgen tot de ruimte voor innovatieve kleine satellieten zal een reeks positieve resultaten opleveren, van nieuw milieuonderzoek tot het demonstreren van nieuwe technologieën.”

Kleine satellieten hebben bedrijven en institutionele gebruikers toegang verschaft tot de ruimte voor onderzoek en commerciële toepassingen en staan centraal in de NewSpace-economie.

Vega vervoerde zeven microsatellieten met een gewicht van 15 kg tot 150 kg, evenals 46 kleinere CubeSats die allemaal op ongeveer 515 km en 530 km hoogte in zonnesynchrone banen werden losgelaten. De laatste satelliet werd ongeveer 104 minuten na het opstijgen vrijgelaten.

Ongeveer de helft van de totale massa van de 53 satellieten die Arianespace vandaag bij de lancering heeft samengevoegd, is afkomstig uit Europese staten (acht daarvan zijn vertegenwoordigd) en ESA heeft bijgedragen aan de ontwikkeling van vier daarvan - de 113 kg ESAIL-microsatelliet en drie CubeSats: Simba, Picasso en FSSCat/Φ-sat-1.

De ESAIL-satelliet, die in Luxemburg is gebouwd door LuxSpace, zal helpen bij het leveren van de volgende generatie ruimtevaartdiensten voor het zeeverkeer. Het zal schepen traceren door hun automatische identificatiesysteemberichten wereldwijd te detecteren en zo de veiligheid op zee te verbeteren. Het zal ook helpen bij het toezicht op de visserij en de bescherming van het milieu.

Simba, geleid door het Belgische Koninklijk Meteorologische Instituut (met de Universiteit van Leuven en ISISpace in Nederland), is een CubeSat die met een miniatuurradiometer twee belangrijke klimaatvariabelen zal meten: inkomende zonnestraling en uitgaande aardstralen over alle golflengten, alsook een nauwkeurig controlesysteem zal demonstreren. 

De Picasso van vergelijkbare grootte (geleid door het Belgisch Instituut voor Ruimte-Aeronomie met VTT Finland en Clyde Space, VK) zal de stratoferische ozonverdeling, de temperatuur in de mesosfeer – met behulp van een nieuw ontwikkelde miniatuur multispectrale beeldvormer, en de dichtheid van elektronen in de ionensfeer meten met behulp van een viertal nieuwe elektrostatische sondes. 

Een Federated Satellite Systems (FSSCat)-missie, voorgesteld door de Spaanse Universitat Politècnica de Catalunya tijdens de Copernicus Masters 2017, is ontwikkeld door een consortium van Europese bedrijven en instituten. Het maakt het eerst ESA-initiatief mogelijk dat gebruik maakt van artificial intelligence aan boord van een aardobservatiemissie.

Deze baanbrekende technologie met de naam Φ-sat-1 (uitgesproken als ‘Phisat-1’), zal alleen bruikbare gegevens terugsturen naar de aarde. Dit zorgt voor een efficiënte verwerking van de gegevens, zodat de gebruikers toegang hebben tot tijdige informatie – wat uiteindelijk de hele maatschappij ten goede komt.

De Vega-vlucht van vandaag is gedeeltelijk gefinancierd door de Europese Unie onder het Horizon 2020-programma in het kader van de Contribution Agreement tussen ESA en de EU inzake ruimtevaarttechnologieactiviteiten getekend op 16 april 2019. Het programma ondersteunt de demonstratie en validatie tijdens de vlucht van deze nieuwe rideshare-dienst, alsook de lanceerdienst voor de UPMSat-2-microsatelliet.

Vega en de raketladingen werden onder veilige omstandigheden bewaard en de batterijen werden opgeladen nadat verschillende lanceringspogingen in juni werden onderbroken door ongunstig weer op grote hoogte boven Europa's ruimtebasis.

Over SSMS

De Small Spacecraft Mission Service (SSMS) ‘dispenser’ kent een modulair ontwerp dat gebruikt kan worden voor diverse lanceringsvereisten. Het kan lanceermogelijkheden bieden voor lichte satellieten met een algehele massa variërend van 1 kg CubeSats tot 5400 kg minisatellieten. SAB Aerospace ontwierp en produceerde deze modulaire dispenser voor ESA’s Vega hoofdcontractor Avio.

Over Vega

Europa’s lichtgewicht Vega-raket werd voor de eerste keer in februari 2012 gelanceerd. Dit is een enkelvoudig vaartuig met een diameter van 3 meter en een hoogte van 30 meter. Het heeft drie trappen met vaste stuwstof voor stand- en baancontrole, en het loslaten van de satelliet.

ESA’s aankomende Vega-C, een krachtigere versie van Vega, zal een extra 700 kg aan capaciteit en groter volume bieden binnen een bredere draagraket tegen vergelijkbare kosten van Vega – dit maakt nog meer passagiers per individuele lancering mogelijk tegen aanzienlijk lagere kosten per kilogram.