Spaanse ESA-astronaut vertelt over zijn ervaringen

Pedro Duque maakte al twee ruimtemissies. Hij was missiespecialist tijdens vlucht STS-95 van de spaceshuttle Discovery (29 oktober tot 7 november 1998), bedoeld voor experimenten in microzwaartekracht en onderzoek van de zon. Van 20 oktober tot 27 oktober 2003 leefde en werkte Duque aan boord van het International Space Station (ISS).

Hij voerde er net als Frank De Winne een uitgebreid programma uit van wetenschappelijke, technologische en educatieve experimenten voor de missie Cervantes. Hij werd op 18 oktober 2003 gelanceerd aan boord van het Russisch ruimtetuig Sojoez TMA-3 en keerde met de Sojoez TMA-2 op 27 oktober terug.

Onlangs heeft Duque tijdens een chatsessie geantwoord op vragen van de jeugd. Er deden tegelijk tussen 189 en 298 mensen aan mee, terwijl er 1700 het gesprek als waarnemer volgden. Veel vragen worden vaak gesteld, maar het blijft leuk te horen hoe een ervaren ruimtevaarder erop antwoordt.

Zijn de voorbereidingen voor een ruimtemissie zwaar?
Om de ruimte in te gaan is het nog altijd nodig zich voldoende voor te bereiden. Raketten zijn nog geen gewone transportmiddelen zoals vliegtuigen.

Hoe voel je je wanneer je uit de ruimte terugkeert?
Je bent heel moe, omdat je niet meer gewoon bent je eigen gewicht te dragen. Gedurende nog enkele dagen is het moeilijk in verticale positie te blijven zonder je ergens aan vast te klampen.

Wat maakt het meest indruk: de lancering of de landing?
Ze zijn beide zeer indrukwekkend. Bij de lancering gebeurt alles heel snel en je moet heel aandachtig zijn om alles onder controle te houden.

Welk van de twee ruimtemissies was het zwaarst?
Het maakt verschil uit of je als pasagier meevliegt of als copiloot zoals bij mijn Sojoez-missie. Bij de NASA trainde ik als ingenieur, maar dat is niet hetzelfde als piloot zijn van een ruimteschip, zoals bij mijn laatste vlucht.

In het ISS is er veel lawaai en zouden er geurtjes hangen. Is dat waar?
Er is nogal wat geluid van ventilators, naargelang waar je je bevindt. Maar dat wendt alhoewel de dokters denken dat je een stukje gehoorvermogen kunt verliezen. Geuren vielen me niet bepaald op, de lucht in het ISS is wel veel beter dan in de Sojoez.

Waar zou de rook van een sigaret naartoe gaan in de ruimte?
Die zou zeker in de filters verdwijnen. Er is altijd overal een kleine luchtstroom aan boord van een ruimteschip.

Wat levert het werk van astronauten eigenlijk op? Met andere woorden: wat doe je in de ruimte?
Bij onze epedities voeren we wetenschappelijke experimenten uit waarbij gewichtloosheid nodig is. Bij de bouw van ruimteschepen en raketten worden nieuwe technologieën bedacht en ontstaan teams van ingenieurs. Dat alles kan gebruikt worden in de industrie en bij de ontwikkeling van nieuwe producten.

Welk eten neem je naar de ruimte mee?
Naar de ruimte moet je eten meenemen dat maanden goed blijft buiten een koelkast, dat niet alle kanten uitvliegt wanneer je het opent en dat je niet met een mes moet snijden. In het algemeen eten we voedsel uit conserven en gebruiken we gedeshydrateerd voedsel (zoals soep en fruitsap).

Wat is het belangrijkst om in de ruimte te kunnen leven: fysische of psychologische training?
Ik zou bovenal zeggen: een gevoel voor humor. Dat is het meest nodig om opeengepakt met andere mensen te kunnen samenleven. Het is ook nodig dat men goed weet hoe alle systemen werken zodat er geen fouten worden gemaakt want elke minuut hierboven is duur en mag niet verspild worden.

Welke experimenten heb je in de ruimte uitgevoerd?
Ik heb experimenten uitgevoerd op het vlak van de biologie (groei van cellen in bijvoorbeeld het beenderstelsel), de vloeistoffenmechanica, de geneeskunde (bijvoorbeeld om te zien hoe het metabolisme en de spieren veranderen wanneer je lange tijd gewichtloos bent). We hebben ook proteïnen gekristalliseerd om hun structuur te bepalen en misschien later nieuwe geneesmiddelen te maken.

Zou je naar Mars willen gaan of liever naar het nieuw ontdekte object aan de rand van het zonnestelsel?
Het nieuw ontdekte hemellichaam bevindt zich op een enorme afstand van de zon en het zal er ontzettend koud en ongezellig zijn. Ik denk dat we op dit ogenblik alleen moeten denken aan de verkenning van de maan en Mars.

Wanneer wilde je astronaut worden?
Ik denk dat ik dat al wilde toen ik nog kind was, hoewel de Spaanse kinderen ten tijde van de eerste stappen van astronauten op de maan op dat vlak niet veel perspectieven hadden. Jullie kunnen er nu van dromen ooit te zijn wat je zou willen. Ik hoop dat velen van jullie moeite zullen doen om grote ingenieurs of wetenschappers te worden, want we zullen ze nodig hebben.