ESA in 2001

Terugblik

In 2000 beleefde ESA heel wat successen. Zo werd in juli 2000 de Russische module Zvezda gelanceerd. Zvezda vormt het derde element van het internationale ruimtestation ISS. ESA’s Data Management Systeem (DMS) vormt het “brein” van Zvezda en voorlopig van het hele station.

In juli en augustus werden de vier satellieten van Cluster gelanceerd. De Cluster-satellieten werken uitstekend en verschaffen ons een beter beeld in de wisselwerking tussen de zon en de aarde.

Afgelopen oktober werd het besluit genomen voor vijf toekomstige, wetenschappelijke missies. Van start gaan BepiColombo naar de planeet Mercurius (lancering in 2009 in samenwerking met Japan), GAIA om de Melkweg in kaart te bregen (lancering vóór 2012), LISA om zwaartekrachtsgolven waar te nemen, de Next Generation Space Telescope (NGST) als vervanger van Hubble, en de Solar Orbiter als opvolger van succesvolle missies als SOHO en Ulysses. Als “reserve” werd gekozen voor Eddington. Eddington is bedoeld voor het onderzoek van de levensloop van sterren en om te speuren naar bewoonbare planeten buiten ons zonnestelsel.

Op technologisch gebied gaf ESA afgelopen december groen licht gegeven voor de verdere ontwikkeling van het Europese satellietnavigatiesysteem Galileo (operationeel in 2007). Eveneens in december ESA het besluit het kleine lanceersysteem Vega te gaan ontwikkelen. Vega, die eind 2005 haar eerste vlucht moet maken, is bedoeld voor het in de ruimte brengen van kleine ladingen tot 1500 kg. Spanje neemt aanstaande februari een besluit over eventuele deelname.

Eerste ESA-astronaut naar ISS

Wat staat er in 2001 op het programma? In april 2001 vertrekt ESA-astronaut Umberto Guidoni als eerste ESA-astronaut naar het internationale ruimtestation ISS. Guidoni, een Italiaanse astrofysicus, bevindt zich aan boord van de elf dagen durende Space Shuttlevlucht STS-100. Met deze vlucht wordt 10 ton aan onderdelen naar ISS gebracht. De lancering van STS-100 staat voor 19 april gepland. Maar door het uitstel van de Space Shuttlevlucht van deze maand kan deze datum nog opschuiven.

Het door de Space Shuttle omhoog gebrachte materiaal wordt voor de eerste keer vervoerd in een voor meer doeleinden ontworpen logistieke module (Multipurpose Logistics Module, of MPLM). MPLM bevindt zich in het laadruim van de shuttle. De module, die Leonardo wordt genoemd, is gebouwd door de Italiaanse ruimtevaartorganisatie ASI als onderdeel van een overeenkomst met de NASA. Zowel de MPLMs als ESA’s laboratorium Columbus (te lanceren in 2004) zijn afgeleid van Spacelab. Spacelab was het Europese ruimtelaboratorium dat van 1983 tot 1998 tijdens vijftien space shuttlevluchten in de ruimte was.

Umberto Guidoni gaat zijn tweede ruimtevlucht maken. In februari-maart 1996 was hij payload specialist aan boord van de 16-daagse Shuttlevlucht STS-75/TSS-1R.

Artemis

Afgelopen december keurde de Raad van ESA de lancering van Artemis met behulp van een Ariane 5 goed. Tijdens zijn geplande levensduur van 10 jaar zal deze satelliet een belangrijke rol spelen in het ontwikkelen van toekomstige Europese en wereldwijde communicatiesystemen. Artemis beschikt over zeer geavanceerde apparatuur op het gebied van telecommunicatie, satellietnavigatie en dataverbindingen tussen satellieten om aarde.

Artemis zou oorspronkelijk in februari worden gelanceerd met een Japanse H-IIa raket. Door de vertraging in de ontwikkeling van deze raket was heeft ESA besloten te kiezen voor een eigen Ariane raket. De lancering staat voorlopig voor juni gepland.

Envisat

Envisat, de grootste en meest complexe aardobservatiesatelliet ooit gebouwd, gaat het werk van ERS-1 en ERS-2 voortzetten en verbeteren. Beide satellieten verschaften ons de afgelopen tien jaar al een zeer goed inzicht over de toestand van onze planeet en ook de effecten van menselijke activiteiten op het milieu. Als alles volgens plan verloopt zal Envisat in juli door een Ariane 5 raket vanaf lanceerbasis Kourou in Frans Guyana worden gelanceerd.

Tweede ESA-astronaut naar ISS

In december vorig jaar kwamen het Franse CNES, de Russische ruimtevaartorganisatie Rosaviacosmos en RKK Energia overeen om in oktober 2001 een Franse ESA astronaut op een 10-daagse missie naar het internationale ruimtestation te sturen. ESA-astronaut Claudie Andre-Deshays vertrekt aan boord van een Soyuz vanaf de lanceerbasis Baikonour in Kazakhstan. Op 15 januari begon haar training voor deze vlucht.

De Soyuz die nu aan het ISS is gekoppeld dient als “reddingsboot” en moet veiligheidshalve ieder half jaar worden vervangen. Claudie Andre-Deshays vliegt naar het ISS in een Soyuz die zal gaan dienen als nieuwe reddingsboot en keert met de oude Soyuz naar de aarde terug.

Ook voor Claudie Andre-Deshays wordt het haar tweede ruimtevlucht. Haar ruimtedoop vond plaats van 17 augustus tot 2 september 1996 tijdens de Frans-Russische missie Cassiopée aan boord van het ruimtestation Mir.