Mars Express przeleciał rekordowo blisko Fobosa
Pod koniec roku sonda ESA Mars Express wykonała przelot koło największego księżyca Czerwonej Planety, Fobosa, zbliżając się do jego powierzchni na rekordowo małą odległość 45 kilometrów.
Przelot w z 29 grudnia odbył się tak blisko powierzchni i z tak dużą prędkością, że Mars Express nie był w stanie zrobić żadnych zdjęć, ale udało się wykonać szczegółowe pomiary jego pola grawitacyjnego, uzyskując nowe informacje o jego budowie wewnętrznej.
W miarę zbliżania się do Fobosa, grawitacja księżyca delikatnie przyciągała statek do siebie, zmieniając jego prędkość o kilka centymetrów na sekundę. Te niewielkie zmiany były jednak widoczne w sygnałach radiowych nadawanych przez sondę i odbieranych na Ziemi. Naukowcy potrafią wykorzystać je do obliczenia masy i gęstości wnętrza księżyca.
Wcześniejsze zbliżenia, w tym poprzednie najbliższe (na odległość 67 km - z marca 2010 roku), sugerowały, że Fobos może być w pusty w 1/4, a nawet 1/3, swojej objętości. Byłby więc skupiskiem „gruzu” z wieloma pustymi przestrzeniami we wnętrzu.
Znajomość budowy Fobosa, mającego wymiary około 27 x 22 x 18 kilometrów, pomoże rozwiązać wielką zagadkę pochodzenia księżyca oraz jego mniejszego bliźniaka, Deimosa, orbitującego wokół Marsa na około trzy razy większej odległości.
Najbardziej prawdopodobne hipotezy sugerują, że duet ten to przechwycone przez Marsa asteroidy, albo odłamki powstałe w wyniku zderzeń, jakich doznał kiedyś Mars.
„Zbliżając sondę Mars Express do Fobosa, możemy potwierdzić pewne założenia, które wyjaśniają pochodzenie tych tajemniczych księżyców”, powiedział Oliver Witasse, naukowiec z zespołu Mars Express.
Poza pomiarami pola grawitacyjnego Mars Express zmierzył również wpływ wiatru słonecznego na skład powierzchni księżyca.
„45 kilometrów od powierzchni Fobosa to dla naszego statku odległość niemal na wyciągnięcie ręki”, porównuje Michel Denis, kierownik operacyjny misji Mars Express.
“Co kilka miesięcy przeprowadzamy manewry statkiem, aby utrzymać go na wybranej trajektorii i razem ze stacjami naziemnymi i monitorować jego zbliżenie. Tym samym jesteśmy gotowi wykonać wyjątkowo dokładne pomiary Fobosa”, mówił przed 29 grudnia.
Położenie i prędkość sondy oraz księżyca muszą być bardzo dokładnie znane, aby precyzyjnie przeprowadzić wyliczenia dotyczące wnętrza Fobosa. Aby lepiej określić swoje położenie w przestrzeni, na kilka tygodni przed przelotem, sonda wykonywała zdjęcia Fobosa na tle gwiazd kamerą wysokiej rozdzielczości. Takie zdjęcia będą wykonywane również po zbliżeniu.
Co więcej, stacje naziemne na całym świecie śledziły sondę łącznie przez 35 godzin przed, w trakcie i po zbliżeniu, aby jeszcze dokładniej móc wyznaczyć położenie sondy Mars Express.
“Mars Express wszedł na orbitę Czerwonej Planty niemal dokładnie 10 lat temu – bliski przelot koło Fobosa jest zdecydowanie ekscytującym sposobem na uczczenie tej okazji”, dodał Olivier.
Z relacją ze zbliżenia możesz zapoznać się na blogu sondy Mars Express. Opracowanie naukowych wyników zbliżenia może zając kilka tygodni.
