Πέρασμα από την Αρκτική ανοίγει το λιώσιμο των πάγων
Eικόνες από δορυφόρους δείχνουν ότι για ένα ακόμα χρόνο η Αρκτική θα καλύπτεται από ένα ασυνήθιστα λεπτό στρώμα πάγου. Καθώς ο πάγος μειώνεται τους καλοκαιρινούς μήνες, δύο σημαντικά περάσματα έχουν ανοίξει για τα πλοία που ταξιδεύουν στον Αρκτικό Ωκεανό από την Ευρώπη στην Ασία.
Στη διάρκεια του 2008, το Βορειοδυτικό Πέρασμα και η Βόρεια Θάλασσα ήταν για πρώτη φορά ταυτόχρονα προσπελάσιμα από πλοία μετά το 1970, οπότε άρχισαν οι παρατηρήσεις από το διάστημα και οι επιπλέοντες πάγοι είχαν συρρικνωθεί στα ίδια χαμηλά επίπεδα.
H Βόρεια Θάλασσα, η οποία βρέχει τις βόρειες ακτές της Ρωσίας, και συγκεκριμένα το Βορειοανατολικό Πέρασμα είχε ανοίξει πάλι από το λιώσιμο των πάγων στα μέσα Αυγούστου. Ωστόσο, νεότερες δορυφορικές εικόνες που συγκέντρωσε η ESA δείχνουν ότι και το Βορειοδυτικό Πέρασμα είναι πλωτό.
To Boρειοδυτικό Πέρασμα προσφέρει έναν ελεύθερο διαύλο από τον Ατλαντικό στον Ειρηνικό Ωκεανό κατά μήκος των ακτών της Γροιλανδίας, του βόρειου Καναδά και της Αλάσκας. Καθώς το κάλυμμα πάγου υποχωρεί, οι γειτονικές χώρες αρχίζουν να εκδηλώνουν ενδιαφέρον για τους φυσικούς πόρους της Αρκτικής, αλλά και ανησυχίες για μαζική μετανάστευση θαλλάσιων ειδών.
Το 2007 η έκταση που κάλυπταν οι πάγοι στην Αρκτική έπεσε στο ιστορικό χαμηλό των 2,59 εκατομμυρίων τετραγωνικών χιλιομέτρων. Την ίδια χρονιά άνοιξε για πρώτη φορά το Βορειοδυτικό Πέρασμα, το οποίο αναζητούσαν από μάταια από παλιά οι εξερευνητές για να φτάσουν ακτοπλοϊκώς από την Ευρώπη στην Ασία.
Υπεύθυνη για το ιστορικό χαμηλό στην έκταση του αρκτικού πάγου από τότε που άρχισαν οι δορυφορικές μετρήσεις ήταν οι ασυνήθιστες καιρικές συνθήκες. Ο ουρανός παρέμεινε ανέφελος καθώς πάνω από τον Αρκτικό Ωκεανό κινήθηκαν θερμά ρεύματα αέρος, τα οποία και επιτάχυναν το λιώσιμο του πάγου.
Οι καιρικές συνθήκες ήταν πολύ διαφορετικές τη φετινή χρονιά, αλλά το άνοιγμα των δύο περασμάτων προμηνύει ένα νέο ιστορικό χαμηλό της έκτασης στην Αρκτική που καλύπτουν πάγοι.
«Το ελάχιστο της έκτασης του πάγου που καλύπτει την Αρκτική αναμένεται να παρατηρηθεί σε τρεις έως τέσσερις εβδομάδες, και εξαρτάται από τις καιρικές συνθήκες που θα επικρατούν εκείνες τις εβδομάδες,» εξηγεί ο Leif Toudal Pedersen, ερευνητής στο Ινστιτούτο Μετεωρολογίας της Δανίας.
«Ακόμα και στην περίπτωση που δεν παρατηρηθεί ένα νέο ιστορικό ελάχιστο, οι παρατηρήσεις επιβεβαιώνουν ότι διανύουμε μία περίοδο όπου ο καλοκαιρινός αρκτικός πάγος έχει συρρικνωθεί σε ασυνήθιστα χαμηλά επίπεδα.»
«Τα προηγούμενα πέντε καλοκαίρια χαρακτηρίστηκαν από πέντε διαδοχικά ιστορικά ελάχιστα,» συμπληρώνει ο Pedersen.
Κάθε χρόνο, παρατηρούμε το σχηματισμό και, στη συνέχεια, το λιώσιμο του πάγου στον Αρκτικό Ωκεανό. Ο ρυθμός με τον οποίο μειώνεται φαίνεται, ωστόσο, να αυξάνεται χρόνο με το χρόνο.
Στη διάρκεια των περασμένων 30 χρόνων, οι δορυφόροι που παρατηρούν συνεχώς την Αρκτική έχουν γίνει μάρτυρες μίας πρωτοφανής μείωσης της έκτασης του πάγου από 8 εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα στις αρχές της δεκαετίας του 1980 σε λιγότερο από 3 εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα το 2007.
Πριν την εκτόξευση των πρώτων δορυφόρων παρατήρησης της Γης, ήταν σχεδόν αδύνατο να εκτιμηθεί η έκταση των επιπλεόντων πάγων. Η Αρκτική παρέμενε δισπρόσιτη λόγω των ακραίων καιρικών συνθηκών που επικρατούν σε όλη του διάρκεια του χρόνου και τις εκτεταμένες περιόδους σκότους.
Δορυφόροι παρατήρησης της Γης, όπως ο δορυφόρος Envisat της ESA, προσφέρουν μοναδικές εικόνες από τις πολικές περιοχές ακόμα και όταν είναι σκεπασμένες από σύννεφα ή σκοτάδι στη διάρκεια του χειμώνα.
Οι επιστήμονες της ESA θα συνεχίζουν να λαμβάνουν εικόνες από την Αρκτική με τη βοήθεια των δορυφόρων Envisat, CryoSat και SMOS προκειμένου να εκτιμηθεί το λιώσιμο των πάγων τις επόμενες εβδομάδες.
