N° 32–2023: Ο «Ευκλείδης» της ESA ξεκινά την προσπάθεια αναζήτησης ώστε να ξετυλίξει το κοσμικό μυστήριο της σκοτεινής ύλης και της σκοτεινής ενέργειας

Μετά την εκτόξευση και τον διαχωρισμό από τον πύραυλο, το Ευρωπαϊκό Κέντρο Διαστημικών Επιχειρήσεων (ESOC) της ESA στο Ντάρμσταντ της Γερμανίας επιβεβαίωσε την απόκτηση σήματος μέσω του επίγειου σταθμού New Norcia στην Αυστραλία στις 17:57 θερινή ώρα Κεντρικής Ευρώπης. 

«Η επιτυχημένη εκτόξευση του «Ευκλείδη» σηματοδοτεί την αρχή μιας νέας επιστημονικής προσπάθειας, η οποία θα μας βοηθήσει να απαντήσουμε σε ένα από τα πιο συναρπαστικά ερωτήματα της σύγχρονης επιστήμης», σύμφωνα με τον Γενικό Διευθυντή της ESA Josef Aschbacher. «Η αποστολή «Ευκλείδης» κατέστη δυνατή με τη συμβολή της ηγεσίας της ESA, την προσπάθεια και την τεχνογνωσία εκατοντάδων ευρωπαϊκών βιομηχανικών και επιστημονικών ιδρυμάτων, καθώς και με τη συμβολή διεθνών συνεργασιών. Η αναζήτηση απαντήσεων σε θεμελιώδεις ερωτήσεις σχετικά με τον κόσμο μας είναι αυτό που μας κάνει να είμαστε άνθρωποι. Και, συχνά, είναι αυτό που υποκινεί την πρόοδο της επιστήμης και την ανάπτυξη νέων, ισχυρών τεχνολογιών μεγάλης εμβέλειας. Η ESA δεσμεύεται να επεκτείνει τις διαστημικές φιλοδοξίες και επιτυχίες της Ευρώπης για τις μελλοντικές γενιές». 

«Η αποστολή «Ευκλείδης» είναι το αποτέλεσμα του πάθους και της τεχνογνωσίας όσων συνέβαλαν στη σχεδίαση και κατασκευή αυτού του εξελιγμένου διαστημικού τηλεσκοπίου, των ικανοτήτων της ομάδας πτητικών λειτουργιών μας και του ερευνητικού πνεύματος της επιστημονικής κοινότητας», δήλωσε ο Giuseppe Racca, Διευθυντής του Προγράμματος «Ευκλείδης» της ESA. «Υπήρξαν πολλές προκλήσεις κατά την υλοποίηση του έργου, αλλά εργαστήκαμε όλοι σκληρά ώστε να πραγματοποιήσουμε σήμερα με επιτυχία αυτή την εκτόξευση-ορόσημο μαζί με τους εταίρους της Κοινοπραξίας «Ευκλείδης» και της NASA».

Η Κοινοπραξία «Ευκλείδης» συνεισέφερε με δύο εξαιρετικά προηγμένα επιστημονικά όργανα: την κάμερα ορατού μήκους κύματος (VIS) και το Φασματόμετρο και φωτόμετρο εγγύς υπέρυθρου (NISP). Η NASA παρείχε τους ανιχνευτές για το NISP.

Εξερευνώντας το σκοτεινό Σύμπαν

Ο «Ευκλείδης» θα παρατηρήσει δισεκατομμύρια γαλαξίες σε απόσταση έως 10 δισεκατομμύρια έτη φωτός για να δημιουργήσει τον μεγαλύτερο, πιο ακριβή τρισδιάστατο χάρτη του Σύμπαντος, με την τρίτη διάσταση να αντιπροσωπεύει τον ίδιο τον χρόνο. Αυτός ο λεπτομερής χάρτης του σχήματος, της θέσης και της κίνησης των γαλαξιών θα αποκαλύψει πώς κατανέμεται η ύλη σε τεράστιες αποστάσεις και πώς εξελίχθηκε η διαστολή του Σύμπαντος στην κοσμική ιστορία, επιτρέποντας στους αστρονόμους να συμπεράνουν τις ιδιότητες της σκοτεινής ενέργειας και της σκοτεινής ύλης. Αυτό θα βοηθήσει τους θεωρητικούς επιστήμονες να βελτιώσουν την κατανόησή μας όσον αφορά τον ρόλο της βαρύτητας και να εντοπίσουν τη φύση αυτών των αινιγματικών οντοτήτων.

«Σήμερα γιορτάζουμε την επιτυχημένη εκτόξευση μιας πρωτοποριακής αποστολής που τοποθετεί την Ευρώπη στην πρώτη γραμμή των κοσμολογικών μελετών», σύμφωνα με την Carole Mundell, Διευθύντρια Επιστήμης της ESA. «Αν θέλουμε να κατανοήσουμε το Σύμπαν στο οποίο ζούμε, πρέπει να αποκαλύψουμε τη φύση της σκοτεινής ύλης και της σκοτεινής ενέργειας και να κατανοήσουμε τον ρόλο που έπαιξαν στη διαμόρφωση του σύμπαντός μας. Για να εξετάσει αυτά τα θεμελιώδη ερωτήματα, ο «Ευκλείδης» θα μας παράσχει τον πιο λεπτομερή χάρτη του εξωγαλαξιακού ουρανού. Αυτός ο ανεκτίμητος πλούτος δεδομένων θα επιτρέψει επίσης στην επιστημονική κοινότητα να διερευνήσει και πολλές άλλες πτυχές της αστρονομίας, για πολλά ακόμη χρόνια.» 

Για την επίτευξη του φιλόδοξου επιστημονικού του στόχου, ο «Ευκλείδης» είναι εξοπλισμένος με ένα ανακλαστικό τηλεσκόπιο 1,2 m που τροφοδοτεί τα δύο καινοτόμα επιστημονικά όργανα: το VIS, το οποίο λαμβάνει πολύ ευκρινείς εικόνες γαλαξιών σε ένα μεγάλο μέρος του ουρανού, και το NISP, το οποίο μπορεί να αναλύσει το υπέρυθρο φως των γαλαξιών ανά μήκος κύματος για να καθορίσει με ακρίβεια την απόστασή τους.  

Το διαστημόπλοιο και οι επικοινωνίες θα ελέγχονται από το Ευρωπαϊκό Κέντρο Διαστημικών Επιχειρήσεων (ESOC). Για να αντιμετωπίσει τον τεράστιο όγκο δεδομένων που θα καταγράψει ο «Ευκλείδης», το δίκτυο κεραιών Estrack της ESA έχει αναβαθμιστεί αναλόγως. Τα δεδομένα αυτά θα αναλυθούν από την Κοινοπραξία «Ευκλείδης», μια ομάδα που αποτελείται από περισσότερους από 2.000 επιστήμονες, προερχόμενους από περισσότερα από 300 Ινστιτούτα της Ευρώπης, των ΗΠΑ, του Καναδά και της Ιαπωνίας.  

Καθώς η αποστολή εξελίσσεται, ο θησαυρός δεδομένων του «Ευκλείδη» θα κοινοποιείται ανά έτος και θα είναι προσβάσιμος από την παγκόσμια επιστημονική κοινότητα μέσω του Επιστημονικού Αρχείου που φιλοξενείται στο Ευρωπαϊκό Κέντρο Διαστημικής Αστρονομίας της ESA στην Ισπανία.   

«Αυτή είναι μια μεγάλη στιγμή για την επιστήμη, μια στιγμή που περιμέναμε εδώ και καιρό: η εκτόξευση του «Ευκλείδη», με αποστολή την αποκρυπτογράφηση του παζλ της σκοτεινής ύλης και της σκοτεινής ενέργειας», δήλωσε ο René Laureijs, Επιστήμονας του Προγράμματος «Ευκλείδης» της ESA. «Το μεγάλο μυστήριο των θεμελιωδών συστατικών του Σύμπαντος μάς κοιτάζει κατάματα, προσφέροντάς μας μια τρομερή πρόκληση. Χάρη στο προηγμένο τηλεσκόπιο και τα ισχυρά επιστημονικά όργανα, ο Ευκλείδης είναι έτοιμος να μας βοηθήσει να ξεδιαλύνουμε αυτό το μυστήριο.» 

Ταξίδι προς το σημείο Lagrange (Λαγκράνζ) 2 

Κατά τις επόμενες τέσσερις εβδομάδες, ο «Ευκλείδης» θα ταξιδέψει προς το σημείο Lagrange (Λαγκράνζ) Ήλιου-Γης 2, ένα σημείο ισορροπίας του συστήματος Ήλιου-Γης που βρίσκεται 1,5 εκατομμύριο km από τη Γη (περίπου τέσσερις φορές την απόσταση Γης-Σελήνης) στην αντίθετη κατεύθυνση από τον Ήλιο. Εκεί, ο «Ευκλείδης» θα κινηθεί σε τροχιά γύρω από αυτό το σημείο και οι ελεγκτές της αποστολής θα ξεκινήσουν τις δραστηριότητες για να επαληθεύσουν όλες τις λειτουργίες του διαστημικού σκάφους, να ελέγξουν το τηλεσκόπιο και, τέλος, να ενεργοποιήσουν τα επιστημονικά όργανα.

Στη συνέχεια, επιστήμονες και μηχανικοί θα συμμετάσχουν σε μια εντατική δίμηνη φάση δοκιμών και βαθμονόμησης των επιστημονικών οργάνων του «Ευκλείδη» στα πλαίσια της προετοιμασίας τους για τις συνήθεις παρατηρήσεις. Κατά τα επόμενα έξι χρόνια, ο «Ευκλείδης» θα ερευνήσει το ένα τρίτο του ουρανού με πρωτοφανή ακρίβεια και ευαισθησία.

Σχετικά με την αποστολή «Ευκλείδης»  

Το πρόγραμμα «Ευκλείδης» είναι μια ευρωπαϊκή αποστολή που δρομολογήθηκε και λειτουργεί από την ESA, με συνεισφορές από τη NASA. Η Κοινοπραξία «Ευκλείδης» είναι υπεύθυνη για την παροχή των επιστημονικών οργάνων και την ανάλυση επιστημονικών δεδομένων. Η ESA επέλεξε την Thales Alenia Space ως κύριο ανάδοχο για την κατασκευή του δορυφόρου και της μονάδας υπηρεσιών του, ενώ η Airbus Defense and Space επιλέχθηκε για την ανάπτυξη της μονάδας ωφέλιμου φορτίου, συμπεριλαμβανομένου του τηλεσκοπίου. Η NASA παρείχε τους ανιχνευτές του Φασματόμετρου και Φωτόμετρου Εγγύς Υπέρυθρου, NISP. Ο «Ευκλείδης» είναι μια αποστολή μεσαίας κατηγορίας που εντάσσεται στο Διαστημικό Πρόγραμμα Cosmic Vision της ESA. 

Περισσότερες πληροφορίες

Euclid press kit https://www.esa.int/Science_Exploration/Space_Science/Euclid/Euclid_launch_kit 

Εικόνες

https://www.esa.int/ESA_Multimedia/Search?SearchText=euclid  

Βιβλιοθήκη φωτογραφιών της ESA για επαγγελματίες: https://photolibrary.esa.int/home-page/

Όροι και προϋποθέσεις για τη χρήση εικόνων ESA:

www.esa.int/spaceinimages/ESA_Multimedia/Copyright_Notice_Images

Για ερωτήσεις ή περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τις εικόνες ESA, επικοινωνήστε απευθείας με τη διεύθυνση spaceinimages@esa.int.

Βίντεο

https://www.esa.int/ESA_Multimedia/Search?SearchText=Euclid&result_type=videos

Όροι και προϋποθέσεις χρήσης των βίντεο ESA:

https://www.esa.int/spaceinvideos/Terms_and_Conditions

Για ερωτήσεις ή περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τα βίντεο της ESA, επικοινωνήστε απευθείας με το spaceinvideos@esa.int.

Μέσα κοινωνικής δικτύωσης

Hashtag:  #ESAEuclid 

Ακολουθήστε την ESA στο:
Twitter:   @esa       @esascience  @esa_euclid 
Instagram: Europeanspaceagency 
Facebook: EuropeanSpaceAgency 
YouTube: ESA 
LinkedIn: European Space Agency - ESA 
Pinterest: European Space Agency - ESA 

Σχετικά με την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Διαστήματος

Η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Διαστήματος (ESA) αποτελεί την πύλη της Ευρώπης στο διάστημα.

Η ESA είναι ένας διακυβερνητικός οργανισμός που ιδρύθηκε το 1975, έχοντας ως αποστολή την ανάπτυξη της διαστημικής ικανότητας της Ευρώπης και τη διασφάλιση ότι οι επενδύσεις στο διάστημα θα αποφέρουν οφέλη στους πολίτες της Ευρώπης και του κόσμου.

Η ESA έχει 22 κράτη μέλη: Αυστρία, Βέλγιο, Τσεχική Δημοκρατία, Δανία, Εσθονία, Φινλανδία, Γαλλία, Γερμανία, Ελλάδα, Ουγγαρία, Ιρλανδία, Ιταλία, Λουξεμβούργο, Κάτω Χώρες, Νορβηγία, Πολωνία, Πορτογαλία, Ρουμανία, Ισπανία, Σουηδία, Ελβετία και Ηνωμένο Βασίλειο. Η Σλοβενία, η Σλοβακία, η Λετονία και η Λιθουανία είναι συνδεδεμένα μέλη.

Η ESA έχει καθιερώσει επίσημη συνεργασία με τέσσερα κράτη μέλη της ΕΕ. Ο Καναδάς συμμετέχει σε ορισμένα προγράμματα της ESA βάσει συμφωνίας συνεργασίας.Ο Καναδάς συμμετέχει σε ορισμένα προγράμματα της ESA βάσει συμφωνίας συνεργασίας.

Με τον συντονισμό των οικονομικών και πνευματικών πόρων των μελών της, η ESA μπορεί να δρομολογεί προγράμματα και δραστηριότητες που εκτείνονται πέρα από το πεδίο εφαρμογής οποιασδήποτε μεμονωμένης ευρωπαϊκής χώρας. Συγκεκριμένα, συνεργάζεται με την ΕΕ για την υλοποίηση των προγραμμάτων Galileo και Copernicus, καθώς και με την Eumetsat για την ανάπτυξη μετεωρολογικών αποστολών.

Μάθετε περισσότερα σχετικά με την ESA στη διεύθυνση www.esa.int

For further information:

ESA Newsroom και Γραφείο Σχέσεων με τα ΜΜΕ 

Email: media@esa.int